Bu Derste Neler Öğreneceğiz?
Özel ve ortak ihtiyaçların en etkin şekilde giderilmesi için ekonomik faaliyetler ile rasyonel ve etkin bir çözüme bağlanması amaçlanır. Ekonomik faaliyetler ile maksimum fayda yaratarak ihtiyaçların giderilmesi, kaynakların piyasa ve kamu ekonomisinde alternatif kullanım yerleri tercihinin yapılması gerekir. Kamunun ortak ihtiyaçlara yönelik ekonomik faaliyetleri, mali olaylardır.
Ekonomik faaliyetler farklı ekonomik sistemlerde, farklı mali olaylar ve etkiler meydana getirir. Genelde kapitalizm ve sosyalizm olarak sınıflandırılan ekonomik sistemlerden kapitalist sistemin öne çıkan kurumu piyasa ekonomisi, sosyalist sisteminki ise kumanda ya da planlama ekonomisidir. Kapitalist sistemde kişiler ekonomik karar ve davranışlarında özgür olduklarından, mülkiyet kişiseldir. Sosyalist sistemlerde ise tüketicilerin böyle bir özgürlüğü kısmen de olsa olmadığından, mülkiyet toplumsaldır. Kapitalist sistemlerde piyasa ekonomisinin aktörleri kârını, tüketiciler de faydalarını maksimize etme peşindedir. Karma ekonomik sistem denen piyasa ve kamu ekonomisinin bir arada bulunduğu sistemde ekonominin yapısı, hem piyasa ekonomisi (firmalardan) hem de kamu ekonomisinden (kamu kuruluşlarından) oluşur.
Tam rekabet koşulları ve kendi çıkarlarını izleyen rasyonel birey modeline dayanan Neo Klasik iktisat ekolünde, kaynakların etkin dağılıp-dağılmadığına ilişkin en önemli kriter, Pareto Optimalite’dir ve Pareto Optimallik koşulları, üç çeşittir : Değişimde Etkinlik, Üretimde Etkinlik ve Etkin Ürün Karması. Üretim ve tüketim yönünden etkinlik sağlandığında, toplumsal refah maksimize edilir ve rekabet ortamı kaynakları Pareto Optimal biçimde dağıtabilir, ancak gelir dağılımına yönelik yargılarda bulunmaz.
Maliye bilimi, mali olaylar ve mali kurumlarla ilgilenir. Kamu ekonomisinde gerçekleştirilen ekonomik faaliyetler ve onların etkileri, mali olaylardır. Mali olaylar, devletin görevlerini yerine getirebilmesi için gerekli olan mali araçların elde edilmesi, kullanılması ve mali yüklerin toplumda adil bölüşülmesi ile ortaya çıkan ekonomik, siyasi, hukuki ve sosyal etkiler ile ilgilidir. Bu nedenle maliye bilimine yönelik incelemeler, kamu ekonomisinin ve dolayısıyla devletin varlık nedenlerinin incelenmesinden oluşur.
